Coloquintida, Coloquinten
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi wtóre, Rozdział 3
A
Jest ciepłe w trzecim stopniu a suche w wtórym, a jest jakoby jabłko jednego drzewka niewymownie gorzkie. Gdyby kto chciał samego tego jabłka pożywać, naruszy bardzo zdrowia swego, abowiem jest rzecz bardzo jadowita.
B
A gdy to jabłko, które zową po łacinie coloquintida uwarzysz w wodzie, to jest wziąwszy go co złoty zaważy, a listów senes łut, warzże to społem, a tego się daj napić ocukrowawszy temu człowiekowi, który miewa kwartanę tego dnia we dwie godzinie przed przyjściem kwartany, przestanie kwartana.
C
Te ż, gdy je uwarzysz w occie, a tym octem usta będziesz płukał ciepło, boleść zębów uspokaja.
D
Proch tej coloquintydy z przaśnym miodem zmieszany, chrobaki w żywocie zabija, gdy go kto pożywa, ale małym dziatkam uczyń plastr z tej to coloquintydy a z sokiem piołynkowym, przyłóż ji na pępek, pomorzysz w nich chrobaki.
E
Też przyrodzoną chorobę paniam ku wyjściu pobudza, to jest, gdy je uwarzysz w wodzie z czyrwoną bylicą, a tym sobie pani dymiona i macice będzie naparzać.
F
Też jest dobre to jabłko naprzeciw twardości śledziony i wątroby, gdy uwarzysz ośrzodkę jego z wodą jelenich języków a ocukrujesz, a potym dasz wypić choremu.
G
Też uczyniwszy z mydła czopek rozmocz ji w oliwie, abo w maśle, a prochem tej coloquintydy z wierzchu posyp na czope, mocnie wyciąga nieczystości z żywota a zwłaszcza kto się bardzo zapiecze.
H
Tez proch tej coloquintydy z żył zagniłą flegmę kolere mocnie ciągnie, a tak z piłułami doktorowie dają niemocnym ludziom, a najwięcej, gdy chce z dalekich miejsc wywodzić nieczystości, jako z głowy, z nóg, z piętych żył mocnie przyciąga do żołądka nieczystości przerzeczone. A tak podagrę scjatykę łamanie mocnie uśmierza.
I
Też proch coloquintydy z octem zmieszany, krosty czerwone i trąd na licu goi, gdy tym kilko razów namażesz.