Abrothanum, Garthan
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 3
A
Boże drzewko, jako Galenus pisze, jest ciepłe i suche w trzecim stopniu. Jest pożyteczne na parchy i na mole jako i piołun.
B
Kto ma ciężkość w piersiach z obfitości flegmistej, tedy warz to ziele z Izopem [Hyzopem] z lakrcyją w wodzie, a przyłóż cukru z apteki, który zową penidium, albo prostego cukru. Pijże to po ranu piersi sobie pomazuj, majowym masłem albo Dialtea, aby tym były zmiękczone wilkości w piersiach, a potym dnia czwartego weźmi piłułek z apteki, które zową de Agarico, iżeby ony wilgości były wywiedziony z piersi przez stolce, a nazajutrz po piłułach weźmi Diapenidion albo Diaris Salamonis z apteki kołaczki są potwierdzające piersi.
C
Też jest dobre na przeciwko glistam i inszym robakom wnętrznym tym obyczajem. Weźmi bożego drzewka stłuk[ł]szy je drobno na proch, a prochu glist ziemnych każdego równo co trzy złote zaważą, zmieszaj ty prochy z żółcią kokoszą, a z olejkiem piołunowym pomażesz tym żywot żołądka nie tykając. A gdy sok tego ziela zmieszasz z sokiem piołunowym a wypijesz, tedy takież uczyni trochę mleka k’nim przymierzawszy.
D
Też sok jego zmieszany z mirrę tłuczoną a rozmoczywszy w onym knot włożysz ji do macice, tedy rzecz przyrodzona przychodzi, dzieciątko martwe wypędza i bolączki flegmiste w macicy leczy a zgładza i też gdy będzie czyniono kadzenie z niego, tedy też uczyni jako i knot tym obyczajem. Weźmi[j] boże drzewka, szawiny, bylicy, każdego dwie garści poleju, czyrwonej lebiodki, wrotyczu, każdego pół garści, kopytniku, pczelnika też pół garści, przetłuk[ł]szy wszystko ziele, warz w wodzie z godzinę, a potym pani niech się tym kadzi.
E
Też sok tego ziela z mąką jęczmienną abo z miodem miękczy sadzele zatwardziałe i też na stłuczenie boków jest pomocno, gdy z tego będzie uczynion plastr.
F
Też to ziele wypędza z domu jadowite robaki, gdy będzie w domu. Albo kadzenie z niego, albo pokropienie po domu woda, w której będzie wrzało.
G
Też uwarzone w winie, broni jadu kto ono wino pije.
H
Też sok zmieszany z solą i z oliwą, a gdy będą pomazane pulsy u rąk i u nóg, tedy zimność i drżenie oddala, które bywa w febrach abo w zimnicach.
I
Też uwarzone z pczelnikiem i z winem, a ocukrowawszy kamień, kruszy i wypędza, i rzezanie, które bywa w puszczaniu moczu uśmierza.
K
Też sok jego z oliwą zmieszany oddala zawrócenie głowy i zaćmienie przed oczyma.