Anetum, Dyll
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 11
A
Kopr swojski jest ciepły i suchy, nie dochodząc trzeciego stopnia ciepłości, a suchy między pierwszy[m] a między wtórym stopniem. Jest trawający i rozpędzający wrzedzienice zatwardziałe tym obyczajem.
B
Weźmij nasienia swojskiego kopru, korzenia wysokie[g]o ślazu, a z sadła wieprzowe[g]o, stłucz nasienie i korzenie ślazowe. A potym zmieszaj z sadłem a przykładaj na wrzedzienice.
C
Proch z nasienia tego kopru abo popiół z prochem korzenia kosaćcowego zmieszaj. A kto ma rany płynące z swego ciała zasypuj tym prochem – uznasz pomoc.
D
Też olejek z swojskiego kopru zmieszaj z dialtją – uśmierza boleść stawów i członków, gdy nim namażesz.
E
Też olejek z tego kopru z olejkiem makowym zmieszany czyni spanie, gdy nim skronie namaże.
F
Ten też olejek zmieszany z olejkiem gorzkim migdałów, uśmierza boleść w uszoch, która przychodzi z wilkości, wpuszczając oleju tego w ucho chore.
G
Kto często pożywa w jedzeniu nasienia kopru swojskiego, temu wzrok mdli. Awicenna to powiada.
H
Też nasienie swojskiego kopru jest dobre naprzeciw ciężkości piersi, która pochodzi z zimności flegmistej tym sposobem.
I
Weźmi[j] pięć fig albo więcej, soku kopru swojskiego. W który sok włóż ty figi, iżby tak postały z kilko godzin, a trochę przyłóż też tam nasienia anyżowego, trochę izopu i lakrycją, a ty rzeczy warz w winie, a potym uwarzywszy przecedź. A dawaj pić ciepło, abowiem ten syrop czyni łacne odbywanie flegmy spiekłej kliowatej z ropą zmieszany.
K
Też prochu tego kopru pożywaj w polewkach jakichkolwiek czyni obfitość mleka w piersiach, szc[z]kanie uśmierza, które przychodzi z napełnienia żołądka bolenie i morzenie w żywocie oddala.
L
Też proch albo popiół kopru swojskiego zastanawia krwawnice, to jest brodawki, które się czynią w stolcu, gdy nim posypiesz jelito wychodzące. I też rany, które bywają w członku męskim zagaja. A gdy puchlina się przyda tamże, tedy to nasienie, a zwłaszcza proch jego dobry jest.
M
A gdy to nasienie uwarzysz z mastiką w winie, a potym tego pożywasz w piciu, tedy broni wracania i brzydzenia i szczkawkę uspakaja z przyczyny zimnej.
N
Gdy sobie panie kładą w wannę, a siedzą w nim bolenie macice i gryzienie wnętrzne zgładza.
O
Świadczą też Awicenna, Serapio, Pandekta. Iż nasienie kopru swojskie[g]o na proch stłuczone, a onym prochem rany płynące zasypując, wysusza je i spaja abo goi.