Xiphion vel Phasganon, Degenkraut
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 100
A
W rolach roście to ziele miesiąca sierpnia kwitnie, korzeń ma jako szafran, odziane wiele skórkami dziurawemi, jakoby siatkami, a w pośrodku tych skóreczek ze spodku korzonki dwa jeden na drugim, a puszcza z siebie korzonki stare. Listy ma jako trawa wielkie, długie, zaostrzone, pręt wzdłuż na łokieć z listem, a ku wierzchu kwiatki idą rzędem ku górze. Są jasnej brunatności, podługowate, z pośrzodka białe, kosmacinki wydawa. To ziele jest zimnego i suchego przyrodzenia w pierwszym stopniu.
B
Ziele to ma moc nieczystości z rany odejmować. Dzieciom je też słać do kolebki z urzetem, albo dzieci temi ziółki okładać – zachowawa je od złego urzecenia bab i od inych strachów, a czynie je, iże bez płaczu rady usypiają. Toć też rzecz prawdziwa, gdy jedno dziecię pierwej nakarmisz a położysz z tym zielem do kolebki, bardzo go też nie okarmiaj, a mleko dobrze uważ. Urocznik jest ziele podobne zielu pępkowemu, jedno ma list dłuższy.
C
Niektórzy też sobie przyprawują to ziele z korzeniem strzałowym, a przy sobie noszą. Dlatego, by się żadnej strzelby nie bali. Jeśliż tak jest, tedy ma moc z nieba daną, a tego pokuszają w bitwach. A przetoż to ziele zową ziele szlachetnie urosłe. To korzenie po łacinie zową Arteticaria, po czesku Strzałowe korzenie, po niemiecku Sichtkraut, po polskuśmy go nie mogli wypisać, bo nie wiemy jeśli też polskie imię ma abo jeśli się tu rodzi. Ale przeciw strzelbie dalekość nalepsza.]
=======================
Ziele szczególnie ciekawe: Mieczyk pospolity. JB