Lilium, Lilgen
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 114
A
Lilia jest ciepła a wilgotna w pierwszym stopniu. Jest ziele domowe mające kwiaty białe. Jest dobra lilia naprzeciwko zimnym wrzedzienicom, to jest kiedy stłuczesz kwiatki liliowe z sadłem wieprzowym z olejkiem rumienkowym. Zmieszawszy powarz, abo posmaż trochę tego a przyłóż.
B
Też korzenie liliowe z korzenim barszczowym, z korzenim wysokiego ślazu. Uwarzywszy ty rzeczy społem w winie, a potym przecedź. Ku któremu winu przyłóż wosku a oliwy, jako będzie potrzeba, iżby była z tego maść. Którą maż śledzionę twardą a chorą.
C
Korzeń liliowy z octem zmieszany jest dobry na świerzb zastarzały i na krosty, gdy tym będziesz namazował, abowiem moc tego korzenia jest wysuszająca miernym obyczajem i też ocierająca miernie, i też wysuszająca i trawiąca.
D
Też korzeń liliowy z korzeniem wysokiego ślazu uwarzony społem w wodzie z masłem. A to uwarzywszy stłucz w moździerzu, a uczyń plastr na piersi, przykładając ciepło dla dychawice. I dla kaszlu suchego jest dobry, abowiem odmiękcza flegmę w piersiach i w płucach panującą. A tak czyni iż snadnie może jej z piersi odbywać.
E
Też korzeń liliowy z octem warzony jest bardzo dobry na sparzelinę tak ogniem, jako i ukropem. Zmieszawszy z nasieniem przyłóż.
F
Też olejek liliowy jest dobry tym, którzy w uszu miewają brzmienie abo piszczenie, abo też bolenie. A tak wpuszczony w uszy krop kilko ciepło na ty choroby pomaga.
G
Też korzeń ziela domowej liliej jest dobry ku urościeniu mięsa albo ciała w ranach z złych krost. Też rzecz przyrodzoną paniam pobudza ku wyjściu i twardość jej miękczy.
H
Olejek liliowy rozrzedza bez żadnego gryzienia i pomiękcza. A tak jest dobry na twardość macice, namazawszy ją. A możesz zmieszać ten olejek z tym plastrem wyżej napisanym, a tym namazuj macice.
I
Też uczyń czopek z korzenia liliowego upiekłszy ji pierwej. A potym stłucz z olejkiem lnianym a z trochą masła. A tak potym z tych rzeczy uczyń czopek a włóż do macice, w którejby boleść panowała. Jest bardzo dobra rzecz na to – Pandekta, Serapio, Plateariusz o tym powiadają.