Urtica, Nessel
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 254
A
Pokrzywa wespołek z nasieniem jest gorącej włosności [własności], mało nie w trzecim stopniu, a sucha [we] wtórym stopniu. A nasienie jest tak suche, jako sama pokrzywa. Moc pokrzywy jest czyniąca rany i też ma moc przyciągającą; rozpędzać i też przepalać. Ma też moc otwierającą i ocierającą.
B
Pokrzywa z rzodkwią uwarzona i z mąką lnianego siemienia, otwiera wszelkie wrzody i bolączki, gdy tego przyłożysz na noc.
C
Też gdy uczynisz popiół z pokrzyw, a tym popiołem zasypies[z] fistułę kielko razów, wysusza i goi ją. A gdy k’temu popiołowi przyczynisz soli, tedy na każdę ranę, która z krost pochodzi i też na tę ranę, która bywa od psa wściekłego jest bar[d]zo dobry. I na wrzód, który zow[i]ą cancer ma osobliwą własność goić ji i wysuszać.
D
Też samo nasienie pokrzyw starte a w nos puszczone otwiera dziureczki, które w nosie bywają, a tak wilkości z głowy łacniej mogą wyniść precz.
E
Też gdy się kto napije nasienia pokrzywianego tartego z jęczmienną wodą ciepło, lipkie nieczystości flegmiste z piersi wyczyścia.
F
Też gdy w winie uwarzysz a napijesz się go, chciwość ku rzeczam cielesnym czyni mężczyznam. Albo w jaju dać mu zjeść, a zwłaszcza niemłodem nowożeniam.
G
Też odtwiera szyje macic niewieścich. A tak je czyni sprawniejsze ku poczęciu. Albo też gdy to nasienie pokrzywiane będzie z cebulą pożywane, tedy takież uczyni.
H
Też gdy uczynisz knot z mirrą a z tym nasieniem pokrzywnem, a włożysz do macice na noc, chorobę przyrodzoną paniam pobudza. Albo też z liścia pokrzywianego a z mirri, z winem uczynić plastr, a przyłożyć ji ciepło na macicę, bowiem otwiera zatkanie jej i nieczystości grube, spróchniałe wygania z niej. K’temu też dobrze służy olejek pokrzywiany. Też na członki paraliżem zarażone jest dobry olejek ten, gdy nim członki namażesz.
I
Też uczyń czopek z nasienia pokrzywianego a z miodem przaśnym usmażywszy na rynce jako jest obyczaj.
K
Pokrzywa ma w sobie wietrzność, która służy ku pobudzeniu cielesnych chciwości a zwłaszcza gdy proch nasienia pokrzywianego będzie z miodem, winem, pożywany. Awicenna, Pandekta, Serapio o tym świadczą.
L
Też liście pokrzywiane stłuczone a na miejsce ukąszone od wściekłego psa przyłożone obyczajem plastru, jad mocnie psuje i szkodzić mu nie dopuszcza.
M
Też nasienie pokrzywiane z miodem przaśnym przysmażone jest dobre naprzeciwko dychawicy. I piersi z zagniłych nieczystości czyści.
N
Też list pokrzywiany z mirrą stłuczony, a niżej pępka na żywot przyłożony, przyrodzoną chorobę białym głowam zastanawiałą porusza.
O
Też proch z pokrzywy uczyniony, wrzód cancer goi prędko sypany w ranę.
P
Też pokrzywa w winie uwarzona pobudza i umocnia uczynek męski ku żenie i zasię takież żony ku mężowi. A jeszcze lepiej będzie, gdy nasienie pokrzywiane z pieprzem, a z przaśnym miodem zmieszasz, stłuk[ł]szy w moździerzu. Potwierdza mocnie uczynek małżeński, choć już ozimniały.
Q
Też olejek uczyniony z nasienia pokrzywianego na ręce namazany, pot z nich pobudza i z inszego ciała, gdzie pomażesz tym olejkiem.
R
Też korzenie pokrzywiane w winie mocnem uwarzone a potym stłuczone, na stwardziałą śledzionę przyłożony plastr z tego rozpędza puchlinę stolczami. A gdy k’temu korzenia kaparowego przyłożysz, tedy jeszcze lepiej będzie.
S
Też list pokrzywiany z oliwą stłuczony rany z złych krost czyści, wysuszając ropę zgniłą.