Pszczoła
Apis, Byn
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi wtóre, Część trzecia o ptastwie rozmaitym, Rozdział 65
Pszczoła jest szlachetny robaczek latający, żądłem pcha w którym jest wszystka jej obrona, gdy je straci z pokrzyw ine bierze. Jest robaczek chędogi, a w dobrej woni rad się kocha, aczkolwiek wiatru w się żadnego nie wpuszcza.
Ten robak niejako jest rozumny, bowiem króla sobie obierają którego miłują i posłuchają a pod niejakiem prawem swym przyrodzonym żywą, tak iż nigdy się z ula nie wyroją, aż ichkról pierwej wyleci, któremu wszystki służą. W robocie tak się sprawują, iż nie wszystki jedną rzecz robią, ale jedny wosk na więz noszą, a drugie miód weń, drugie wody dodawają, dla wilgości taka chciwość i posługa iż jedna chce być nad drugą, swoją ochotność królowi pokazując.
Dwoje rzecz pszczoły sprawują a bardzo pożyteczną: miód i wosk.
Miód
A
Miód dla swej tłustości acz się zsiada, wszakoż nigdy nie zmarza. Jest sok z rosy niebieskiej, który pszczoły zbierają czasów pogodnych z kwiatków woniających. A przeto też ma w sobie moc wiele ziół, dlatego i na wszelką niemoc w każde lekarstwo może ji mieszać.
B
Miód na rany smrodliwe pomaga, oczu zaćmienie oddala przez 12 dni pomazując albo plastr przykładając.
C
Gardła wymywanie z nim rany czyniące się w nim goi, też rozpadliny warg leczy, urynę porusza, żywot odmiękcza.
D
Kaszlącym pomaga, jadowite ukąszenie leczy, tez kogo pies wściekły ujje, uzdrawia.
E
Na rany skryte a głębokie bardzo pomaga, płucam i wszystkim członkom wnętrznym niewymowne jest lekarstwo.
F
Miód warzony na rozsiadanie skóry bardzo pomaga, takiż z hanyżem warzony pomazować parchy goi je.
G
A gdy z solą zmieszawszy w uszy wpuszcza, tedy wszystko piskanie i dzwonienie tam przestawa, a gdy tym głowę pomaże, tedy wszy i gnidy wygładza.
H
Gdy dzieciom rostące zęby pomazuje, tedy rostą bez boleści, takież dzięgna leczy z octem zęby wymywając.
Wosk
A
Wosk jest lekarstwo mając śrzodek między zagrzewaniem a oziębianiem, między wysuszaniem a odwilżaniem, przeto jest rzecz niejako trawiąca nie pożywając go, ale z wierzchu przykładając. Nalepszy wosk bywa trochę czyrwony czysty od brudu a w którym jest niejaka miodowa wonia, a po wierzchu białość jakoby pleśń.
B
Wosk odmiękcza wszystki bolączki i na ciężkości piersi pomaga z olejkiem fiołkowym przykładając, wrzodom zebranie czyni, żyły i rany odmiękcza.
C
Wosk wprawdzie w plastri nagodniejszy jest, wszakżę i wnętrz rany goi, gdy go drobno kto wypije z czymkolwiek.
D
Plastr też woskowy mleku w piersiach u niewiasty zsiadać się nie dopuszcza, takież i rany od niego narastają.
E
Pospolicie każdy wosk moc ma odmiękczania, wysuszania i naraszczanie z nienagła.