Raphanus, Rettich
Zielnik Siennika, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 198
A
Jest rzodkiew ciepła i sucha w [w]tórym stopniu, a zwłaszcza korzeń rzodkwiany więcej przysłuża ku lekarstwam, a więcej świeża, niźli sucha.
Ma moc przecinającą i rozpędzającą z którego korzenia czynią syrop który zowią Orimel tym obyczajem. Weźmi korzenia rzodkwiane[g]o a wpuść ji w ocet, iżby moknęło przez trzy dni, a potym go trochę w tym occie powarz, a przecedziwszy osłodź miodem dobrze odszumowanym abowiem jest dobry naprzeciwko zimnicy czwartaczce. A gdy każdego dnia miasto miodu włożysz dostatek cukru, tedy będziesz miał dobry syropek naprzeciwko zimnicy która bywa na każdy dzień z słonej flegmy i naprzeciwko trzeciaczce, która bywa z kolery i flegmy.
B
Też gdy chcesz nieczystości flegmiste z żołądka usty wywieźć tak uczyń. Nakraj rzodkwie a nakładź jej w ocet a miodu trochę włóż a zagrzej a tak się najedz onej rzodkwie i onę wodę albo ocet z miodem wypij a potym włóż palec w gardło co nadalej możesz wnetki będziesz miał wracanie onemi nieczystościami które są w żołądku.
C
Też gdy nać rzodkwianą w winie uwarzysz z piołunkiem a potym stłuczesz z oliwą a te[g]o ziela przyłożysz na twardość śledziony, rozejdzie się pod tym twardość. A gdyby tego na dymiona przyłożysz, trudność puszczania wody odejmuje.
D
Też woda z rzodkwie z blajwasem z trochą miodu różanego, piegi z lica spędza i siność kiedy tym będziesz namazował.
E
Też gdy kto pożywa rzodkwie, czyni takiemu w żywocie wiatry i też rzyganie, urynę pędzi, zagrzewa żołądek. Kto je jada przed obiadem, tedy wznosi pokarmy ku górze, a nie dopuszcza ich społem leżeć na spodku żołądka, a tak i wracanie czyni. Ale kto je jada po obiedzie, tedy stolce czyni, a pociska potrawy na dół.
F
Też gdy rzodkiew będzie warzona z potrawami inszemi, broni kaszlu który przychodzi z grubych nieczystości flegmistych w piersiach panujących. A tak rzodkiew jest dobra tym ludzion, którzy puchną z strony flegmy zimnej.
G
Też gdy sok rzodkwiany abo woda jej będzie zmieszana z wodą kąkolową, włosy rości i parchy z głowy zgania.
H
Też na ślinogorz jest dobra woda rzodkwiana gdy ją kto sobie usta płócze charchając długo. Serapio powiada.
J
Też wodka z rzodkwie napalona na kamień mecherzowy jest bardzo dobra drobiąc a z uryną z człowieka wypędzając.