Allium, Knobloch
Zielnik Siennika, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 8
A
Dwojaki jest czosnek: jeden domowy, a drugi polny. Domowy jest ciepły i suchy w czwartem stopniu, a leśny jeszcze cieplejszy jest a tak łacno może być z niego jad tym sposobem.
Weźmi nasienia czosnkowiego, rozsiejże je, a potym onego czosnku który uroście weźmij, jego nasienie i posiej. Czyń tak pięć razów, tedy on czosnek piątego siania już będzie jadem dla swej zbytniej gorącości. A przeto ogrodnicy nigdy nie sieją czosnku, jedno sadzą, przyczyny nie wiedzą czemu to czynią, ale wy już tak wiedzcie.
B
Czosnek jest lekarstwo na parchy, które pochodzą z zimnej przyczyny, tak czyniąc: stłucz czosnek a zmieszaj ji z olejkiem bobkowym abo z drożdżami olejowymi, a tym namazuj parchy.
C
Też czosnek stłuczony a kto ma rozpadlny na rękach abo gdzie indzie abo krosty, z których wilkości płyną, ulecze, gdy ji przyłożysz i takież przyłożywszy w ług na otręby abo na łupienie głowy pomaga.
D
Też kto ji często jada, tedy wszy mnoży.
E
Też częste jadanie czosnku czyni bolenie głowy i też czyni trąd na licu.
F
Też czyni mgły wzrok kto go wiele pożywa, wysusza wilgość dobrą z oczu a kto ma wilgotności złych obfitość w oczach, tedy dobrze czosnek jadać abowiem wysusza złe wilgości.
G
Też warzony czosnek z mastiką i z pireneum [piretrum?] uśmierza boleść zębów, kiedy usta będą ciepło płókane.
H
Też czosnek uwarzony abo upieczony a potym zmieszaj z cukrem głos cantorom i śpiewakom i inszym naprawia i kaszej uśmierza i bolenie piersi, które pochodzi z zimnej przyczyny oddala.
K
Też kto ma obfitość flegmy i inszych wilkości grubych w żołądku, czosnek dobry jest takim, abowiem trawi i wypędza z żołądka.
L
Też dobrze czosnek jeść onym ludziom, którzy bdły jadają, abowiem bdły są jadowite i zimne, a czosnek jest na to pomocny.
M
Też dobrze czosnek jeść onym ludziom prostym, kmiotkom, którzy jadają grube rzeczy zimne, a piją wodę, tedy czosnek trawi w nich ty karmie i niemocy broni, przeto jest ich driakiew i też onym jest driakiem, którzy są na morzu, a piją wodę morską i inszą wodę złą.
N
Też czosnek stłuczony a pity z sita wypędza z brzucha robaki i też flegmę. Jest też dobry komu się żywot odyma z wiatrów, o czym Galenus mówi, iż między innemi zioły czosnek jest namocniejszy i nalepszy w trawieniu wiatrów, które bywają zatknione w żywocie.
O
A gdyby chciał iżby czosnek z ciebie nie pachnął, zjedz trochę korzenia kosaćczowego abo też świeżej pietruszki – przestanie woniać.