Do czytelnika
Nie dziwuj się temu, czytelniku miły, że niektóre zioła położyliśmy w tym herbarzu z inakszymi przezwiski a niźli w starym były, ponieważ na różnych miejscach różne też przezwiska mają. K’temu i babki wedle swej fantazjej czasem je przezywają. Wszakże na końcu jest wykład tych przezwisk, którećmy się zdały przytrudniejszym ku wyrozumieniu przez Marcina Siennika spisany.
MORBORUM GENERA
ET NOMINA CUM INTERPRETARIONE POLONICA,
SERVATO ORDINE ALPHABETI
AD LECTOREM
Ne tibi negocii aliquid amice Lector, morborum vocabula, facessere videantur, ex re tua fore putaui, haec eadem in cathalogum redigere, atq Polonam interpretarionem adiicere. Ut tu morbi nomine cognito, alios quoq Medicos, qui hac in re suas nobis lucubrationes reliquereunt, consulere possis. Vale.
A
Abscessus Pryszcz
Albugo Bielmo
Alopecia Parchy albo niemoc gdy włosy z głowy lezą
Angina, apostema gutturis Slinogorz
Antrax Piekielny ogień
Apostema Bolączka, nadęcie wrzodu
Apoplexia Nagła śmierć
Artetica Bolenie w stawiech
Asthma Dychawica
B
Bocium Wol
Bolismus Fałszywa chęć ku jedzeniu
Bubones Dymienice
C
Cambuca Kiła, barbarum est, a Fernelio vocat Lues Venerea
Calculus Kamień
Catharus Ryma
Cauterizatio Przepalenie
Cephalea Bolenie głowne
Chyragra Łamanie w rękach
Coeliacum morbum Biegunka biała
Comicialis morbus Kaduk albo św. Walantego niemoc
Convulsio Kurcz
Constipatio Zapieczenie
Colica Kłócie wnętrz
Coriza Sapka
Cordiaca Tęskność serdeczna
Crepatus Rospukłość
Crisis Walczenie natury z wrzodem, rozsądek właśnie. Inde Criticos dies Medikowie zowią, z których łatwie poznać jeśli sie ku zdrowiu albo ku śmierci ma.
D
Diaria [Daria?] Biegunka prosta
Dysenteria Biegunka czerwona
Dyspepsia Złe trawienie żołądka
Dyspnaea Dichawica
Dysuria Niemoc gdy kto nie może wody puszczać
E
Epaticus Który cierpi na wątrobie chorobę
Epilepsia Kaduk albo wielka niemoc
Epiphora Bolenie oczu gdy łzami zaciekają
Erysipelas Piekielny ogień
Escara Strup
Febris Febra albo zimnica
Frenesis Każenie głowy albo oszalenie
G
Gangrena Zmartwiałe mięso
Gibbositas Garbatość
Glaucoma Bielmo na oczach
Gonorrhaea est anuita et nimiam seminis profusio, citra Venerem, citraq libidinis insomnia. Natury wnętrzne czyścienie.
H
Halopecia Pyrorella, gdy włosy padną z głowy albo z brody
Hectica Suchoty
Hemicranea Bolenie pół głowy
Hemophtisicus Który pluje krwią
Haemorrhois externa affectus est ani ex Melancholico sanguine, qui in extremum venarum profusus se in sicus speciem distendit. Złote żyłki złote żyłki
Haemorrhois interna quum corporis vene multo turgent sanguine cumq eructant Czerwona biegunka
Herpestiomenos, siue herpes excedens Wilk
Herpete Liszaje
Hernia Wypuklina
Herculeus morbus S. Walentego niemoc
Hordeolum Jęczmyk
Hydropisis Puchlina
I
Ictericia Żółta niemoc
Ignis persicus, Ignis facer Piekielny ogień
Ipetigo Suchy świerzb
Incubus Duszenie nocne co latawcem zową
Interrigo Osadnienie
Ischias Bolenie krzyża albo Scjatyka
L
Lepra Trąd
Letargia Zapomnienie nad przyrodzenie
Lentigines Piegi
Lichen Suchy liszaj
Lienteria Biała biegunka
Lumbrici Glisty
Luxatio Wywinienie
M
Malum mortuum Dziwe mięso
Marasmus Suchoty nie uleczone
Melancholia Każenie głowy
Menstrua Niewieście przyrodzenie
Mola Kra albo w macicy zatwardzenie
N
Nausea Brzydkość
Nephritis Bolenie nerek
O
Obstructio Zatkanie
Oedema Pęcherz
Ophtalmia Boleść oczna
Orthopnaea Dichawica
Orexis Zgaga
Oregmon Chrapienie w piersiach od flegmy
Oscitatio Poziewanie
P
Papula Brodawka
Paralysis Powietrzym zarażenie
Parotides Zołzy zauszne
Patonychia Zanokcice
Parodontis Dzięgna
Pernio Odziębienie
Peripneumonia Płucny wrzód
Phagedaena Wilk
Phtilis Dichawica suchotna
Pleuresis Pleura, Kłócie w sercu
Podagra W nogach łamanie
Polypus Nosowy wrzód
Prurinus Świerzb
Psora Suchy a strupiasty świerzb liszajom podobien
Pastula Krosta
R
Ramula Ząbka dziecio[m] pod językiem
Rascatio Charchanie
Raucedo Ochrapienie
Regius morbus Żółta niemoc
Ructus Rzyganie
S
Sacer morbus Ś. Walantego niemoc
Sciatica vulgo rectius Ischiaticus morbus Denna niemoc
Scotomia Zaćmienie oczu
Scrophule Zołzy
Singultus Szczawka
Syncopis Omdlenie
Spasmus Kurcz
Spleneticus Który cierpi na śledzionie boleść
Squinantia Ślinogorz
Stranguaria Uryny częste puszczanie
Strabo Rosoki
Stupor Ścierpnienie
Subeth Głębokie spanie nad przyrodzenie, Zachwat
Suffusio Katarakta
Suppuratio Zbieranie wrzodu
T
Tabes Suchoty
Tenasmon Wydymanie
Tetanos Niemoc co szyją obrócić i ruszyć nie może
Tortura oris Zakrzywienie ust
Traulus Zajękacz
Tussis Kaszel
V
Variole Ospice
Vertigo Zawrót głowy albo wartogłowość
Veruca Brodawka
Vleus Zagniła rana, Wrzód
Vuula Czopek
Vulnus Rana