Brionia, Stuckwurg
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 31
A
Przestęp jest ciepłego i suchego przyrodzenia, to jest korzeń, list, wszystko ziele jednako. A ma w sobie własność ocierającą i omywającą, ścieńczającą i też rozpędzającą złych wilgości. A przeto dobre jest tym, którzy mają twardość śledziony, czyniąc z niego plastr, a k’niemu przyłożysz korzenia wysokiego ślazu i też fig, i smalcu abo sadła wieprzowego. A ty rzeczy warzyć w wodzie aż zmiękczeją. A potym stłukłszy ty rzeczy wespołek przyłóż na śledzionę – rozchodzi się pod tym gruzła śledziony.
B
Też sok przestępów spędza szerść z skóry.
C
Też sok przestępów z solą jest dobry na rany szkodliwe, gdy je wymywasz abo płuczesz tym sokiem.
D
Też na rozpadliny, które na koniach bywają ulecza.
E
Też korzeń przestępowy stłuczony z fenum grecum a z wyką, z octem, a tą wodą omywaj skórę, abowiem ta wodka spędza z skóry piegi i inszy nieczystości, blizny i też siność, która bywa pod oczyma.
F
Sok tego ziela zmieszaj z oliwą a z woskiem, a uczyń jakoby maść. Tedy ta maść jest dobra na fistułę, która bywa w stolcu i boleść uśmierza bardzo dobrze.
G
Też gdy uwarzysz tego przestępu gdy już przychodzi ku uźrzeniu warzone z swojskim koprem a z korzenim piotruszczanym, gdy kto będzie się tego napijać ciepło, tedy urynę pędzi i żywot miękczy.
H
Też korzeń z winem uwarzony odpędza ból zanokcice, gdy tego przyłożysz na palec i rozpędza z niego nieczystości. Też to lekarstwo wyciąga kości z rany, mięso dziwe trawi.
I
Też wino w którym wrzało to ziele jest dobre na s. Walantego niemoc, i przeciwko apopleksjej. Która niemoc jest bardzo zła tak, iż we dwudziestu godzin umarza człowieka. Jeno iż płód w żywocie zabija. I jest dobry naprzeciwko ukąszeniu węża, którego zowią Cirus, który wchodzi w driakiew. Jedno nie trzeba razem wiele brać tego, tylko coby dwie dragmie zaważyło. A gdy pani tego sobie włoży w tajemne miejsce, wywodzi umarły płód z żywota.
K
Też gdy się tego wina pani napijać będzie, w którym wrzał przestęp, rzecz jej przyrodzoną pobudza i urynę wywodzi. Też macicę czyści, gdy na tym zielu pani siedzi.
L
Też się wrzód pod nim zbiera i potym wychodzi precz ból, gdy uczynisz plastr z korzenia przestępowego i też z smalcu wieprzowego, i z korzenia wysokiego ślazu, wespołek stłukłszy, a tego przyłożysz na miejsce sadzelowe – uznasz pomoc. Awicenna i Pandekta o tym powiadają.