Potrawy dobrą wilkość albo sok czyniące takież i zły
[potrawy czyniące najlepszą krew: mleko] Sok czyni dobry mleko gdy je pije tedyż ciepłe po wydojeniu rano. A potym nic nie jeść ani pić, aż się strawi, abowiem z czym innym zmieszane w żołądku się skazi. Wypiwszy tedy na czczo potym lekko pochodzić, które gdy się strawi co lepsze w posilenie się obróci, a ostatek pożytecznie żywot przepuści.
[potrawy pochodzenia zwierzęcego czyniące dobrą krew] Po mleku wtóre miejsce mają jajca kokosze miękko upieczone a takież pawie. Jajca ptaków wodnych wszystkich niedobre. Mięso nad inne z domowych kapłunie i kokosze, a jądra kurowe. A z leśnych cietrzewie, kuropatwy, jarząbie, kwiczały dobry sok czynią.
[potrawy pochodzenia zwierzęcego czyniące złą krew] Gołębi, kaczek, gęsi, przepiórek, siewek, słank, sójek się chroń. Gołębie ciężkie są ku przetrawieniu. Gęsi wiele zbytniej wilkości mnożą; takież kaczki, łabędzie, czaple póki młode, mało wżdy lepsze, aleć stare owszejki złe.
[potrawy pochodzenia zwierzęcego: zasady ogólne] Lepszeć snadź polne a niż domowe, mierne niż barzo tłuste, które wolno latają na górze niż co przy wodzie się chowają. A zwłaszcza którekolwiek mają mięso miękkie a kruchkie możesz się go najeść, ale ich z rzadka pożywaj.
[bydło domowe i sposób przyrządzania] Między bydlęty lepak domowymi koźlęta lepsze niż jagnięta, warzone zdrowsze niż pieczone, pieczone lepak niż smażone.
[ryby morskie i rzeczne] A z ryb morskie gorsze, niż rzeczne, a które przy kamieniu się chowają, jako szczuki, okunie, pstrągi, łososie, śliże i inne ryby tęgiego ciała a którym błoto nie lubi.
[wieprzowina] Między więczszym bydłem barzo tuczy mięso świnie, a zwłaszcza dzikie wieprzowe roczni, albo którym dwie lecie nie miną. A nazdrowszeć wżdy nogi, pysk, uszy.
[potrawy pochodzenia roślinnego czyniące dobrą krew] Chleb czysty z pszenice albo z żyta czystego dobrze upieczony. A ze wszystkich jarzyn jednoż bób dobrego soku jest. Między owocmi jedno figi a winne jagody dobrze dostałe. A wszakoż jeśli długo w żywocie są, niedobrą krew czynią. A przeto najpierwej ich pożywać a zwłaszcza figi z włoskimi orzechy na czczo jeść, bo po innych potrawach zły sok czynią. Kasztany, migdały dobrego są soku.
Między zioły laktuka, podróżnik, miodunki – ty zioła nie mnożą melankoliej.
[napoje czyniące dobrą krew] Między pici[e]m wino woniające smaczne, miód czysty, lipiec albo trójni[a]k wystały. Piwo po tym z czystem pszenice miernie wystałe, ale i z jęczmienia-ć dobre, gdy się ustoi.
[potrawy przy braku apetytu lub zatwardzeniu] Kiedy poczniemy jaką niechęć albo zatkanie, tedy mamy jeść juszno z winem białym. A zimie z cebulą warzoną, z pieprzem i gorczycą i z innym korzenim potrawy przyprawiając z piotruszką, z miętką z opichem, z anyżem. Ruty, ćwikły dobrze pożywać.
[potrawy robiące zły sok: zasady ogólne] A które lepak potrawy są złego soku niejednostajnie się mieć mają. Abowiem jedne mnożą flagmę, drugie żółć albo kolerę, a drugie melancholią. A takoż od kożdej rzeczy złego soku trzeba się strzec, aczkolwiek jest łatwia ku strawieniu, abowiem by najmniejsza przyczyna przypadła, natychmiast ona wilkość się zagnije, stąd ograżki i inne ciężkie niemocy pochodzą.
[potrawy czyniące złą krew] Złego soku są te rzeczy: mięso owcze, kozie, a zwłaszcza kozłowe, bykowe, skopowe. Między staremi mięsy przednie złe zajęcze, abowiem grubą krew mnoży, a mniej złe wołowe albo baranie. A wszakoż pospolicie wszystko stare niedobre. Złego soku nerki i jajca bydlęce, oprócz kurzych. Złego soku kożdy mózg, śledziona, wątroba, a zwłaszcza świnia. Wszytki osierdzia soku niedobrego jajca ptasie przepiekłe a twarde, syr stary, soczewica, ber, jagły wszelkie. Między rybami, które klijowate, błotne albo przez łuski, prócz najnogów. Wszystki owoce drzewne, oprócz wiśni czarnych. Ogórki oprócz malonów. Zioła i kapusty wszytki złego soku są, oprócz łocygi, podróżniku, ślazu, kurzej nogi, ćwikły a łopianu, które śrzednie są.
[zgorzkniałe korzenie i liche alkohole] Korzenie niedobre, co gorzkie, jako cebula, por, czosnek, rzepa i inne korzenie, a wszakoż gdy je uwarzy, złego soku pozbywają, ale cebule, por i czosnek we dwojej wodzie warzyć. Wino mętne, a takież piwo albo miód niedobre, a gdy k’temu przykre.