Arnoglossa, Breit wegerich
Marcin Siennik, Zielnik, Księgi pierwsze, Część pierwsza, Rozdział 19
A
Babka jest ziele zimne a suche w wtórym stopniu, a jest dwojaka: jedna więtsza i druga mniejsza. Ma tę moc: wysusza rany i zagniłości, które bywają w nich, a to jest sok jej z trochą heleny wątrobnej, którą przedają w aptece.
B
Wątrobie jest ziółko dobre, posilające, gdy je uwarzysz z wysokiem mleczem abo z wódką wysokiego mleczu, a potym ocukrowawszy napijać się będziesz ciepło po ranu a nawięcej, gdy wątroba ma w sobie zapalenie, na które zapalenie możesz tak uczynić. Weźmij soku tej babki wódki mleczowej zmieszaj, a chustkę rozmocz, przyłożysz na wątrobę letnio ciepło z wierzchu i po wtóre możesz, gdy chusta uschnie.
C
Też piekielny ogień gasi w członkach gdy sok tej babki z sokiem rojownikowym zmieszasz z trochą octu przyłożysz na który członek który ma w sobie ten ogień, tedy ji chłodzi i ugasza.
D
Też sok tego ziela z prochem obraskowym ziela zmieszany tedy to lekarstwo ustanawia krew która zadem idzie, którą zowią [h]emoroides to jest krwawnice.
E
Też ten sok goi sparzelinę wszelaką.
F
Też jest dobry tym, którzy cierpią czyrwoną niemoc i paniam, którym bywają ich rzeczy zbytnie, gdy ji pić będą z bolum armeni, który jest w aptece.
G
Też jest dobry dychawicznym i tym którzy mają rany w płucach tym sposobem.
Weźmij soku babczanego wespołek z nasieniem babczanym i z bolum armeni z apteki z pół dragmy, koralów czyrwonych też pół dragmy, zmieszaj te prochy z tym sokiem a wypij to wszystko z wódką babczana albo borakową.
H
Też korzenie tego ziela z piretrum warz w wodzie a kogo zęby bolą, płucz sobie usta tym ciepło, uśmierza ból – Pandekta i Platearius o tym mówią.
I
Sok tego ziela z trochą octu gdy tym pomażesz piegi, zginą z lica.
K
Też sok tego ziela z trochą driakwie dany abo pity z winem kwartanę leczy.
L
Też sok jego z sadłem starym wieprzowym zmieszany rany spaja i goi.
M
Też sok babczany zmieszany z trochą ceruzy to jest blajwasu a z trochę octu jest dobra na tę rzecz na krosty, wargi i na zagniłości ich, abowiem wysusza i goi bardzo dobrze i też na liszaje dobre jest i też na fistuły i na wszelkie rozpadliny ciała.
N
Nasienie tego ziółka i list jego i korzenie ty rzeczy mają w sobie moc otwierać i wypychać zatkanie, które bywa w żyłach i w wątrobie i w nerkach.
O
Też sok jej wyborny na rany płynące na ukąszenie psa i na opuchlinę i na suchoty z powieści Pandekty i Plateariusza.